Konumuyla, tarihiyle, kültürel mirasıyla sadece ülkemizin değil, dünyanın en özel, en benzersiz şehirlerinden biri olan Şanlıurfa’yı anlatmak için her ne kadar benzetmeler, kelimeler yetersiz olsa da, Şanlıurfa’yı belki de en iyi anlatan söz, Şanlıurfalıların şehirlerine görevli ya da misafir gelen yabancılara, önce Urfa’ya gelmemek, sonra da Urfa’dan kopmamak için dökülen gözyaşlarına ithafen söylediği şu sözdür: “Urfa’ya gelen ağlar, giden ağlar…”
Mezopotamya kıyısında bulunan Şanlıurfa, “Şanlı” unvanını aldığı Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği kahramanlığın yanı sıra, “Peygamberler Şehri” olarak anılmasına sebep olan kültürüyle, Hz. Eyyub, Hz. İbrahim gibi peygamberlerin yaşantısına ev sahipliği yapmış olmasıyla gerek Türk, gerekse İslam tarihinde çok önemli bir yer tutar.
Şanlıurfa’da Yaşam
Nüfusu 2 milyonu bulan Şanlıurfa, 13 ilçeye sahip bir büyükşehirdir. Güneydoğu Anadolu bölgesinin en gelişmiş imkanlarına ve sosyal yaşamına sahip olan Şanlıurfa’da şehrin en büyük geçim kaynakları halen hayvancılık ve ticaret olmakla birlikte, artık sanayi de Şanlıurfa istihdamına yön vermektedir. Şehir nüfusundaki artış, artan teknolojik ve ekonomik imkanlar, beraberinde şehirdeki tahsil oranını da arttırmış, şehir sanayisi ve ekonomisiyle birlikte eğitimiyle de büyüyerek gittikçe büyüyen bir marka haline gelmiştir.
Şanlıurfa Kültürü
Ülkenin her yöresi, her bölgesi, her şehri kendine has güzellikler ve zenginliklerle doludur. Fakat söz konusu Urfa olduğunda başlı başına bir yaşam tarzından söz etmek gerekir. Yörenin gelenek, örf ve adetlerinden kültür sanat faaliyetlerine, mutfağından el sanatlarına, ünü ülke, hatta dünya sınırlarına yayılmış birçok değerin Şanlıurfa topraklarından çıktığını göreceksiniz.
Şanlıurfa’da halen bölgenin geleneklerine uyan bir yaşam tarzı hakimdir. Türk – İslam dünyasındaki önemli yeri ve konumu sebebiyle muhafazakar çehresini hiç bozmayan Urfa’da, yüzyıllar önce sınırları içerisinde yaşayan peygamberlerin ve din alimlerinin esintileri hala devam etmekte. Teknoloji ve sanayideki gelişmeler şehre yenilik getiren atılımlara sebep olsa da Şanlıurfa, geleneklerini yaşatmaya devam ediyor ve sahip olduğu bütün yeniliklerin geleneklere entegre edildiği bir şehir görüntüsü veriyor. Örneğin; Şanlıurfa şehir merkezinde gelişmiş AVM’ler görülebilse de alışverişin büyük oranda yapıldığı yerler halen şehrin kendine özgü büyük çarşılardır. Bu çarşılarda Urfa’nın dokumacılık, el sanatları, kalaycılık ve bakırcılık gibi alanlardaki zanaatkarlarının ince işçilikle meydana getirdiği eserler sergilenir.
Şanlıurfa Mutfağı ve Yöresel Lezzetleri
Şanlıurfa’nın ünü dünyaya yayılmış özelliklerinden biri de müthiş mutfağı ve beslenme alışkanlıklarıdır. Yöre insanlarının güzel seslerinin sebebi olarak acı biberin gösterildiği Şanlıurfa mutfağında ağırlıklı olarak kırmızı et yemekleri ve acı tatlar yer alır. Urfa’nın dünyaca ünlü acı biberi “isot” her sofranın olmazsa olmaz tatlarındandır. Sabah kahvaltısında dahi kebap yapılıp yenebilen Şanlıurfa’da her evde, iş yerinde, hatta çarşılarda kebap için ızgara ve şiş bulabilmek mümkündür. Kebaplarını lahmacun ve çiğ köfteyle destekleyen Şanlıurfa mutfağında hamur işleri ve bulgur da yoğun tüketilen lezzetlerdir.
Urfa’nın isotu, kebabı, çiğ köftesi dışında başka kendine has lezzetleri de Urfa fıstığı ve Urfa yağıdır. Fıstık tarlalarının nefis bir görüntü oluşturduğu Urfa’da fıstıklar özellikle tatlı yapımında kullanılır ve tüm dünyaya ihraç edilir. Bunların dışında borani, içli köfte, yumurtalı köfte, açık pide, pancar sarması, ekşili bamya, zerde, Urfa tavası gibi müthiş yemekler ve künefe, şıllık, dolama, fıstıklı katmer gibi tatlılar Urfa’nın dünyaca ünlü mutfağında başı çeken lezzetlerdir.
Şanlıurfa’da Turizm
Geçmiş yıllardan bugüne; sanayi, eğitim, teknoloji alanlarında sağlanan gelişmeler, Urfa’nın doğal güzelliklerini, tarihi ve turistik yerlerini, kültürünü gözler önüne sererek şehri tüm dünyaya tanıtmıştır. Yukarıda da değinilen peygamber ve evliyaların türbeleri, şehrin kendine özgü mimari yapısıyla inşa edilmiş yapılar ve çeşitli özellikleriyle dünya gündemini meşgul eden bölgeler, Şanlıurfa’nın turist akımına uğramasına yol açmıştır. İbrahim peygamberin yanmaktan kurtuluşundaki mucizenin gerçekleştiği Balıklıgöl, şehrin sembollerinden Urfa kalesi, Eyyub peygamberin sabır makamı, dünyanın en eski kült yapılar topluluğu olarak UNESCO tarafından Dünya Mirası kabul edilen Göbekli Tepe, sular altında kalma tehlikesiyle dünya gündemine gelen saklı cennet Halfeti de cennet şehrin görülmesi gereken yerlerindendir. Harran evleri, Urfa’nın kendine has mağara ve camileri de özellikle görülmesi gereken yerlerdendir. Halfeti ve Göbekli Tepe ile UNESCO’nun dahi dikkatini çekip “Kültür Başkenti” olarak kabul edilen Şanlıurfa, her geçen gün dünya genelindeki tanınırlığını arttırıyor.
Şanlıurfa Deyince Akla…
Bunca özelliğinden bahsettiğimiz Şanlıurfa’nın kapılarını dünyaya açan esas değer ise yörenin benzersiz müzik kültürü, hoyrat ve gazelleridir. Türkiye’de “ses” denince akla gelen yer olan Şanlıurfa, kültürüne has sıra gecelerinde pek çok büyük ses sanatçısı ve gazelhan yetiştirmiştir. Sahip olduğu Seyfettin Sucu, Kazancı Bedih gibi diğer önemli sesler ve başka binlerce uzun hava ve gazel sanatçısı içerisinde Urfa’nın sesini kendi sesiyle beraber bütün dünyaya duyuran İmparator İbrahim Tatlıses olmuş, kendisiyle birlikte doğduğu şehrin kaderini de değiştiren Tatlıses, Urfa’yı Güneydoğu’nun coğrafi ve fiziki imkansızlıkları ve siyasi çekişmesinden çıkarıp dünyaca ünlü bir şehir haline getirmiştir. Tatlıses sayesinde önce yöresel müzik ülkemize ve dünyaya yayılmış, yine Tatlıses önderliğinde televizyonlarda dahi yapılmaya başlayan “Sıra Gecesi” etkinliklerinde Urfa’nın diğer ses sanatçıları da kendilerine ülke ve dünya çapında yer bulmuşlardır. Müzik alanında oluşan bu büyük hayranlık sayesinde Urfa’nın kültürü, tarihi – turistik yerleri, sosyal yaşamı, kısaca Urfa toprakları dünya genelinde hak ettiği değeri bulmuştur.
